Występy zawodników Kolejarza Opole w rozgrywkach o Mistrzostwo Świata to przede wszystkim tytuł Indywidualnego Mistrza Świata Jerzego Szczakiela wywalczony przez niego 37 lat temu na stutysięczniku w Chorzowie. W cieniu tego wielkiego, do dzisiaj nie powtórzonego przez innego polskiego żużlowca, sukcesu pozostają inne wyczyny opolskich zawodników, w tym także samego mistrza.
Ponieważ sprawa złotego medalu mistrza Jerzego Szczakiela jest powszechnie znana opolskim kibicom, dzisiaj proponuję kilka być może mniej znanych informacji.
Debiut zawodnika Kolejarza Opole w mistrzostwach świata miał nastąpić kilka lat wcześniej. W ćwierćfinale IMŚ piątego maja 1968 r. w Abensbergu miał zadebiutować jako pierwszy z opolan Zygfryd Friedek. Wraz z nim miał tam wystartować Wiktor Jastrzębski z Włókniarza Częstochowa. Niestety obaj w dniu startu byli kontuzjowani, opolanin kilkanaście dni przed tym startem złamał rękę na treningu, i zamiast nich wystartowali Jan Mucha ze Śląska Świętochłowice, który z 13 punktami wygrał turniej oraz Bogdan Jaroszewicz ze Sparty Wrocław, który z 6 punktami zajął 10 miejsce.
Mimo to Zygfryd Friedek został pierwszym Kolejarzem w mistrzostwach świata, i to od razu w finale. W 1970 r. po raz pierwszy finał IMŚ był organizowany w Polsce.
Okładka programu z finału IMŚ we Wrocławiu w 1970r.
O sześć miejsc przyznanych gospodarzom finału rywalizowało 32 zawodników, którzy walczyli wpierw w sześciu turniejach, a potem połowa z nich w jeszcze siedmiu rundach Złotego Kasku. Łącznie do wywalczenia prawa startu należało rywalizować z krajową czołówką aż 13 razy! Z Kolejarza było ich czterech: Zygfryd Friedek, Jerzy Szczakiel, Stanisław Skowron i Stanisław Bombik.
Spośród nich, w pierwszej rundzie, najlepiej spisywali się Friedek (zajmował kolejno w turniejach miejsca 3, 3, 3, 2, 14, 4) i Szczakiel (miejsca 6, 2, 1, 5, 9, 9). Słabiej poszło Skowronowi (kolejno miejsca 16, 8, 8, 6, 8, 6) i Bombikowi (miejsca 13, 16, 10, 10, 11, 8).
Do drugiej rundy awansowali Friedek z szóstej pozycji i Szczakiel z ósmej; Skowron zajął miejsce 17-te, ale potem wziął udział w kolejnych turniejach, natomiast Bombik już odpadł.
W kolejnych siedmiu turniejach Złotego Kasku Kolejarze również nieĽle sobie radzili i zajmowali kolejno miejsca: Friedek – 11, 9, 5, 10, 4, 2, 3, Szczakiel – 2, 3, 7, 3, 11, 8, 8, a Skowron – 14, 13, 12, 14, 16, 4, 11.
Po siedmiu turniejach drugiej rundy Złotego Kasku w czołowej szóstce najlepszych zawodników na piątym miejscu znalazł się Jerzy Szczakiel z 58 punktami. Jednak to nie on, a siódmy w rankingu Zygfryd Friedek (56 punktów) decyzją przewodniczącego GKŻ Rościsława Słowieckiego została powołany do reprezentowania barw Polski od początku turnieju, a Jerzy Szczakiel został zawodnikiem rezerwowym.
Zygfryd Friedek w programie z finału IMŚ we Wrocławiu
W finale opolanin wystartował trochę pechowo. W pierwszym starcie jechał drugi za Ole Olsenem, kiedy najechał na jego tylne koło i upadł. W drugim starcie tuż po starcie „zaliczył” łokieć Szweda Andersa Michanka, przymknął gaz i został z tyłu. W kolejnym swoim wyścigu prowadził aż do ostatniego okrążenia, gdy wyprzedził go Andrzej Wyglenda. Czwarty start okazał się ostatnim, bowiem nasz zawodnik jadąc na drugiej pozycji zahaczył o wystający fragment bandy, upadł, złamał kość przedramienia i już więcej nie startował. Natomiast Jerzy Szczakiel nie wyjechał w tym dniu na tor.
Co się odwlecze… W następnym roku Jerzy Szczakiel wywalczył, już w eliminacjach międzynarodowych, awans do finału w Goeteborgu, gdzie wreszcie spotkał się ze światową czołówką. Chociaż może nie… Już wcześniej został przecież mistrzem świata w jeĽdzie parami. Na torze w Rybniku pokonał najlepszych z arcymistrzem Ivanem Maugerem i Barry Brigsem na czele. Jednak w mistrzostwach indywidualnych jeszcze jego czas nie nadszedł. To nastąpiło 2 września 1973 r. W tym dniu po raz pierwszy i jedyny Polak stanął na najwyższym stopniu podium i na jego szyi zawieszono mistrzowski wieniec.
Program z wygranego przez Szczakiela finału IMŚ w Chorzowie w 1973r.
Historię mistrza Jerzego Szczakiela opisał szczegółowo Wiesław Dobruszek w książce z cyklu „Asy żużlowych torów – Jerzy Szczakiel” i do niej odsyłam (jest do nabycia w wydawnictwie Danuta – gorąco polecam).
Poniżej natomiast przedstawiam historię występów zawodników Kolejarza w rozgrywkach mistrzowskich – indywidualnych, drużynowych i par oraz Mistrzostwach Europy Juniorów, gdyż opolanie w kategorii młodzieżowej startowali zanim ich nazwa została zmieniona na mistrzostwa świata.
Wyniki opolskich zawodników w zawodach mistrzostw świata i europy (*.pdf)
Zobacz!
Henryk Malisz
